Przyjrzyjmy się więc jak jest zorganizowana, jak ma w założeniu działać to formacja i czym różni się od regularnej armii. Ustawa z dnia 16 listopada 2016r. o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw powołuje do życia nowy piąty rodzaj sił zbrojnych o nazwie Wojska Obrony Terytorialnej oraz powierza dowództwo nad nimi Dowódcy Wojsk Obrony Terytorialnej. Od tej chwili armia Rzeczpospolitej składa się z pięciu rodzajów sił zbrojnych.
⏺ Wojsk Lądowych
⏺ Siły Powietrzne
⏺ Marynarki Wojennej
⏺ Wojsk Specjalnych
⏺ Wojsk Obrony Terytorialnej

Terytorialna służba wojskowa różni się od służby zawodowej tym, że odbywa ją się dobrowolnie w formie rotacyjnej lub dyspozycyjnej, w okresie od roku do sześciu lat, z możliwością przedłużenia o kolejny okres. TSW w formie rotacyjnej pełni się w jednostce wojskowej w czasie wyznaczonym przez jej dowódcę, natomiast pozostały czas, w którym żołnierz pozostaje w ciągłej gotowości do pełnienia służby rotacyjnej określono mianem służby dyspozycyjnej. Żołnierze TSW są wynagradzani według stawki dziennej w zależności od stopnia za pełnienie służby rotacyjnej oraz dostają stały dodatek za dyspozycyjność.

Dowództwo Wojsk Terytorialnych (DWT) jest operacyjnie i politycznie podporządkowane Szefowi Sztabu Generalnego Wojska Polskiego oraz Ministrowi Obrony Narodowej. DWT jest odpowiedzialne za planowanie, organizację i przygotowanie do działań sił zbrojnych na terenie swojego rejonu odpowiedzialności. Rejony odpowiedzialności DWT są zdefiniowane przez administracyjne podziały terytorialne Polski.

Wojska Obrony terytorialnej mają zadanie zapewnić gotowość bojową i skuteczne działanie wojsk na terenie swojego rejonu odpowiedzialności. Działania DWT są koordynowane z innymi komponentami sił zbrojnych, takimi jak dowództwa operacyjne i sztaby wojskowe.

Dowództwo Wojsk Terytorialnych odpowiada również za współpracę z władzami cywilnymi w celu zapewnienia bezpieczeństwa i obrony na terenie Polski. W przypadku konfliktu zbrojnego lub zagrożenia bezpieczeństwa, DWT może być zaangażowane w prowadzenie działań bojowych lub zapewnienie wsparcia logistycznego i humanitarnego.

Organizacyjnie Wojska Obrony Terytorialnej są zorganizowane w systemie brygadowym i na dzień 31-12-2023 składały się z 20 brygad WOT.Są to:
⏺ Podlaska Brygada Obrony Terytorialnej im. płk Władysława Liniarskiego ps „Mścisław” w Białymstoku
⏺ Lubelska Brygada Obrony Terytorialnej im. mjr Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora” w Lublinie
⏺ Podkarpacka Brygada Obrony Terytorialnej im. płk Łukasza Cieplińskiego w Rzeszowie
⏺ 4. Warmińsko-Mazurska Brygada Obrony Terytorialnej im. kpt Gracjana Klaudiusza Fróga, ps. „Szczerbiec” w Olsztynie
⏺ 5. Mazowiecka Brygada Obrony Terytorialnej im. ppor Mieczysława Dziemieszkiewicza, ps. „Rój” w Ciechanowie
⏺ 6. Mazowiecka Brygada Obrony Terytorialnej im. rotmistrza Witolda Pileckiego w Radomiu
⏺ 7. Pomorska Brygada Obrony Terytorialnej im. kpt mar. Adama Dedio w Gdańsku
⏺ 8. Kujawsko-Pomorska Brygada Obrony Terytorialnej im. gen bryg Elżbiety Zawackiej ps. „Zo” w Bydgoszczy
⏺ 9. Łódzka Brygada Obrony Terytorialnej im. gen bryg Stanisława Sojczyńskiego, ps. „Warszyc” w Łodzi
⏺ 10. Świętokrzyska Brygada Obrony Terytorialnej im. mjr Eugeniusza Gedymina Kaszyńskiego, ps. „Nurt” w Kielcach
⏺ 11. Małopolska Brygada Obrony Terytorialnej im. gen bryg Leopolda Okulickiego, ps. „Niedźwiadek” w Krakowie
⏺ 12. Wielkopolska Brygada Obrony Terytorialnej im. gen bryg Stanisława Taczaka w Poznaniu
⏺ 13. Śląska Brygada Obrony Terytorialnej im. ppłk Tadeusza Puszczyńskiego ps. „Konrad Wawelberg” w Katowicach
⏺ 14. Zachodniopomorska Brygada Obrony Terytorialnej im. ppłk dypl. Stanisława Jerzego Sędziaka, ps. „Warta” w Szczecinie
⏺ 16. Dolnośląska Brygada Obrony Terytorialnej im. ppłk  Ludwika Marszałka, ps. „Zbroja” we Wrocławiu
⏺ 18. Stołeczna Brygada Obrony Terytorialnej w Warszawie
⏺ 19. Nadbużańska Brygada Obrony Terytorialnej w Chełmie
⏺ 20. Przemyska Brygada Obrony Terytorialnej w Przemyślu

22-09-2022 minister Mariusz Błaszczak podpisał w Kolnie decyzję o powołaniu w ramach wojsk obrony terytorialnej Komponentu Obrony Pogranicza. Na początek będzie to dziesięć batalionów żołnierzy w czterech województwach na granicy wschodniej. Oprócz wymienionych powyżej jednostek w skład WOT wchodzą:
⏺ Centrum Szkolenia Wojsk Obrony Terytorialnej im. kpt Eugeniusza Konopackiego w Toruniu
⏺ Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki w Zegrzu
⏺ Szkoła Podoficerska SONDA w Zegrzu
⏺ Batalion Dowodzenia Wojsk Obrony Terytorialnej w Zegrzu
⏺ Jednostka Wojskowa Działań Niekonwencjonalnych GRYF na terenie woj. mazowieckiego
⏺ Ośrodek Reprezentacyjny Wojsk Obrony Terytorialnej w Radomiu

Żołnierze WOT na ćwiczeniach

[CC] Jacek Wojciechowski
(40)